نحوه نوشتن فرضیه در پژوهش های علمی

نحوه نوشتن فرضیه در پژوهش های علمی

یکی از پرتکرارترین سوالات پژوهشگران در آغاز و حتی در ادامه راه پژوهش نحوه نوشتن فرضیه در پژوهش های علمی است. فرضیه یکی از اساسی‌ترین ارکان پژوهش می‌باشد که پژوهشگر در ابتدای پژوهش می‌بایست در پاسخ به سوال پژوهش آنها را ارایه کند. به زبان ساده، وقتی شما در منزلتان اثر رطوبتی در سقف و دیوار خانه می‌بینید فورآ شروع به گمانه‌زنی می‌کنید. احتمال دارد لوله آب طبقه فوقانی ترکیده است، یا سیتم لوله کشی منزل خودتان دچار مشکل شده است و احتمالات دیگر. همین گمانه زنی‌ها در زبان علم به نام فرضیه شناخته می‌شود. در مرحله اول شما مشکلی را تشخیص داده‌اید (اثر رطوبت بر دیوار و سقف) و در مرحله دوم فرضیاتی درباب علت و دلایل احتمالی حادثه مطرح می‌کنید که بعد از مطرح نمودن این فرضیات، یک به یک هریک از آنها مورد آزمون گذاشته شده و رد یا تایید می‌شوند. در حقیقت ما یک تحقیق بنیادی انجام داده‌ایم و چه بسا در طول یک ماه یا یکسال به صورت ناخودآگاه چندین پژوهش مشابه بنیادی و کاربردی انجام می‌دهیم. در این مطلب به ذکر نکاتی در باب نحوه نوشتن فرضیه در پژوهش های علمی ذکر می‌کنیم. دقت نمایید که فرضیات در پژوهش‌های بنیادی و کاربردی تاحدودی با یکدیگر متفاوت هستند اما مفهوم و اساس آن یکسان است؛ و اینکه در این مطلب فقط بخشی از نکات ضروری مورد نظر در طراحی فرضیات ذکر می‌شود و امیدواریم در همین مقدار نیز بتوانیم به پژوهشگران عزیز کمک نماییم. با وب سایت چاپ مقاله اوج دانش همراه باشید.

 

نحوه نوشتن فرضیه در پژوهش های علمی

فرضیات بر اساس تشخیص مشکل ارایه می‌شوند و هرگونه اشتباه در تشخیص مشکل باعث خواهد شد تا فرضیات ارایه شده نیز با ایراد مواجه شود و در نهایت تمامی نتایج پژوهش غیرکاربردی و اشتباه باشد. بر همین اساس است که گفته می‌شود در انتخاب عنوان پژوهش که همان تشخیص مشکل است دقت لازم را داشته باشید و پیشینه پژوهش را خوب مطالعه نمایید. در زیر ما به ذکر یک مثال پرداخته‌ایم. در گام اول موضوع پژوهشی ارایه شده است و در مرحله بعدی فرضیات پژوهش متناسب با آن ذکر شده است.

موضوع پژوهش: بررسی اثر بخشی آموزش مداخله مثبت‌گرایی گروهی بر شادکامی و امید دانش آموزان منطقه ۵ شهر تهران

برای نوشتن فرضیه دقیق به این موضوع پژوهشی نیازمند آن هستیم که در گام اول متغیر مستقل و وابسته را تشخیص دهیم. متغیر مستقل در این موضوع پژوهشی عبارت است از درمان مثبت گرایی گروهی، و متغیر وابسته عبارت است از دو متغیر که شادکامی و امید می‌باشند. بنابراین، پژوهشگر در این پژوهش می‌خواهد دو متغیر را در دانش‌آموزان منطقه ۵ شهر تهران بررسی نماید.

فرضیه اصلی این پژوهش:

مداخله مثبت‌‌گرایی گروهی بر درمان شادکامی و امید دانش‌آموزان منطقه ۵ شهر تهران تاثیرگذار است.

 

فرضیه اصلی در این پژوهش با اندکی تغییری در عنوان پژوهش انجام می‌شود. اما در نگارش فرضیات فرعی بحث تا حدودی متفاوت است. فصل چهار پایان نامه یا بخش نتایج مقاله در حقیقت بر اساس فرضیات فرعی انجام می‌شوند. در پزوهش‌هایی که در انها دو متغیر وابسته وجود دارد (مانند شادکامی و امید) نمی‌توان فرضیه اصلی را مدنظر قرار داد و آن را مستقلاً تایید یا رد نمود زیرا احتمال دارد مثلاً در فرضیه فوق روش مثبت گرایی گروهی بر شادکامی تاثیرخوبی داشته باشد اما بر روی امید تاثیری نداشته باشد، بنابراین در این صورت نه می‌توان فرضیه را رد کرد و نه تایید. بنابراین اهمیت فرضیات فرعی در اینجا مشخص می‌شود. در زیر فرضیات فرعی برای این عنوان پژوهش را آورده‌ایم:

فرضیات فرعی این پژوهش:

مداخله مثبت‌‌گرایی گروهی بر شادکامی دانش‌آموزان منطقه ۵ شهر تهران تاثیرگذار است.

مداخله مثبت‌‌گرایی گروهی بر امید دانش‌آموزان منطقه ۵ شهر تهران تاثیرگذار است.

اکنون می‌توان هریک از فرضیات را مورد آزمون قرار داده و آنها را مستقلاً رد یا تایید نمود. همچنین، بخش بحث و نتیجه‌گیری در مقاله و پایان نامه را نیز می‌توان بر اساس همین فرضیات فرعی نگارش نمود.

اما هنوز مشکلاتی پابرجاست و می‌توان بررسی این پژوهش را دقیقتر نیز نمود. احتمال دارد هریک از متغیرهای وابسته در این پژوهش دارای سطوح یا زیرمقیاس‌هایی نیز باشند. برای مثلا احتمال دارد متغیر شادکامی در درون خود متشکل از زیرمقیاس‌های مختلفی باشد. برحسب پرسشنامه‌ای که پژوهشگر انتخاب می‌کند تا شادکامی گروه نمونه را بسنجد، اگر این ابزار حاوی زیرمقیاس باشد می‌بایست این زیرمقیاس‌ها در فرضیات فرعی مطرح شوند. فرض کنید در این مثال شادکامی را با پرسشنامه شادکامی آکسفورد که ۷ زیرمقیاس دارد می‌خواهید بسنجید. در این صورت فرضیات فرعی را می‌بایست به این شکل بنویسید:

۱- مداخله مثبت‌‌گرایی گروهی بر خودپنداره دانش‌آموزان منطقه ۵ شهر تهران تاثیرگذار است.

۲- مداخله مثبت‌‌گرایی گروهی بر رضایت از زندگی دانش‌آموزان منطقه ۵ شهر تهران تاثیرگذار است.

۳- مداخله مثبت‌‌گرایی گروهی بر آمادگی روانی دانش‌آموزان منطقه ۵ شهر تهران تاثیرگذار است.

۴- مداخله مثبت‌‌گرایی گروهی سر ذوق بودن دانش‌آموزان منطقه ۵ شهر تهران تاثیرگذار است.

۵- مداخله مثبت‌‌گرایی گروهی احساس زیبایی شناختی دانش‌آموزان منطقه ۵ شهر تهران تاثیرگذار است.

۶- مداخله مثبت‌‌گرایی گروهی بر خودکارامدی دانش‌آموزان منطقه ۵ شهر تهران تاثیرگذار است.

۷- مداخله مثبت‌‌گرایی گروهی بر امیدواری (زیرمقیاس شادکامی) دانش‌آموزان منطقه ۵ شهر تهران تاثیرگذار است.

در مرحله بعدی، می‌بایست فرضیات بر اساس متغیر وابسته دوم یعنی امید طراحی گردد. فرض کنیم متغیر امید در این پژوهش با استفاده از پرسشنامه امید میلر سنجیده خواهد شد. پرسشنامه امید میلر زیرمقیاس ندارد و تنها یک نمره کلی از میزان امیدواری در فرد را نشان می‌دهد. بنابراین می‌توان فرضیه فرعی را به شکل زیر مطرح نمود:

مداخله مثبت‌‌گرایی گروهی بر امید دانش‌آموزان منطقه ۵ شهر تهران تاثیرگذار است.

شکل فرضیه نویسی فوق صحیحترین شکل ممکنه برای نگارش فرضیات است. همانطور که مطرح شد شادکامی در این پژوهش و با توجه به پرسشنامه مورد استفاده دارای ۷ زیرمقیاس است. فرض کنید ما فرضیه را بدون توجه به زیرمقیاس‌‌های این متغیر تدوین نموده‌ایم (به این شکل: مداخله مثبت‌‌گرایی گروهی بر شادکامی دانش‌آموزان منطقه ۵ شهر تهران تاثیرگذار است) در صورتی که ۳ زیرمقیاس این متغیر بر اثر اجرای مداخله روش مثبت گرایی بهبود یابند اما در ۴ متغیر دیگر تفاوت معناداری رخ ندهد فرضیه مزبور تایید می‌شود یا رد؟ این مشکل در طراحی چنین فرضیه وجود دارد. راه‌حل این مشکل ان است که می‌بایست مانند فوق، فرضیات بر اساس زیرمقیاس‌‌های متغیر نوشته شود که در این صورت می‌توان مستقلاً هریک از فرضیات فرعی را رد یا تایید نمود. در بخش بحث و نتیجه‌گیری نیز می‌توان بر روی متغیرهای اصلی (یعنی شادکامی و امید) بحث و بررسی پرداخت.

+ نحوه انتخاب موضوع پژوهش و شش نکته اساسی آن

+ محاسبه آنلاین قیمت ترجمه مقالات را در نیتیو پیپر انجام دهید

14 پاسخ
  1. محمد
    محمد says:

    سلام ممنون
    مطالب ارائه شده خیلی خوب واضح و کاربردی بود
    من در خصوص پژوهش کلاسی جدیدترین مطالب ارایه شده در رابطه با مفاد تحقیق رو لازم داشتم مواردی که از سال ۹۵ و یا ۲۰۱۵ به بعد توسط کارشناسان عنوان شده اگه بتوانید کمک کنید ممنون خواهم شد

    پاسخ دادن
  2. رضا
    رضا says:

    با سلام
    وقت شما بخیر
    جه کسی می توان سوال زیر را جواب دهد
    در پژوهشی سه متغیر پیش بین به نامهای A B C
    یک متغیر میانجی به نام M و دو متغیر پیامد به نامهای W Z وجود دارد.
    بر اساس روش تحلیل میسر فرضیه های احتمالی آن را مرقوم فرمایید.
    با سپاس بیکران

    پاسخ دادن
    • الی
      الی says:

      فرضیه‌هایتان را به صورت زیر طرح کنید:
      متغیر A بر متغیر M تاثیر دارد.
      متغیر B بر متغیر M تاثیر دارد.
      متغیر C بر متغیر M تاثیر دارد.
      متغیر M بر متغیر W تاثیر دارد.
      متغیر M بر متغیر Z تاثیر دارد.
      می‌توانید این فرضیه را هم اضافه کنید:
      متغیر M در رابطه متغیر A و W نقش میانجی دارد و …

      پاسخ دادن
  3. مهتاب
    مهتاب says:

    سلام.
    يک سوال داشتم. اگه من بخواهم تاثير A بر X و تاثير B بر X رو اندازه بگيرم و از طرفي A يک موجوديت کلي باشه که از ۵ متغير تشکيل شده و B هم همينطور، فرضيه هايي که از متغير هاي اونا به دست مياد فرضيه هاي فرعي هستند؟ متغير ۱ A بر روي X و …. .
    براي نوشتن مقاله م شک دارم و چون تابحال فرضيه ننوشته م ممنون ميشم پاسخ بديد. آيا ميتونم دو فرضيه ي اصلي H1 و H2 رو بنويسم و بعد H1a H1b .. H1d و H2a H2b … H2d ؟؟؟

    پاسخ دادن
  4. مژگان
    مژگان says:

    فرضیه من این است می توانیم شهری بسازیم یکی از راهای رسیدن به همه جاش طونلهای اب باشد که به وسیله شنا ویا قایق پارویی به مراکز خرید و ادارجات برسیم بجای پلیس غریق نجات باشد روی سکو هایی که بین مسیر هست

    پاسخ دادن
  5. Mahmoud saneipour
    Mahmoud saneipour says:

    با سلام به عقیده من دانشگاه های ایران برای خلق فرضیات جدید ومقتضی مسائل وحل مشکلات کشور ، دارای استعداد ها وظرفیت های میان رشته ای وفرارشته ای نیست ، حکمرانی ایران با نوع حکمرانی های متعارف کنونی جهان متفاوت است ، خوزه قادر نیست در مورد به تحلیل های آلگوریتمی وریاضی بپردازد ودانشگاه برای استفاده از ظرفیت های منبثت از احکام حکمرانی نظام ، پیشگامی کرده وبا فرضیات وآزمون آنها به بهبود نظام اقتصادی -سیاسی کشور بپردازد ، دانشگاه از عهده داری این تکلیف واجد وپر اهمیت باز مانده است ، درمورد آمادگی مذاکره جدی داریم موفق باشید

    پاسخ دادن
  6. امیررضا
    امیررضا says:

    برای متغیر:دین داری”در بین جوانان فرضیه به شکل زیر می نویسی و ارسال میکنی”
    الف) ۶فرضیه دو متغره
    ۱) سه فرضیه بدون جهت و فرضیه های صفر آن سه

    ۲)سه فرضیه جهت دار و فرضیه های صفر آن سه.
    ب) فرضیه های در مورد تفاوت دینداری به تفکیک جنسیت. باسوادی. گروهای سنی. تاهل به همراه فرضیه های صفر آنها بنویسید.

    پاسخ دادن

دیدگاه خود را ثبت کنید

پاسخ دهید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

شما می‌توانید از این دستورات HTML استفاده کنید: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>